Stablecoin

Stablecoin (tiền điện tử ổn định) là loại tiền mã hóa được thiết kế để duy trì giá trị ổn định bằng cách gắn kết với một tài sản cơ sở như đô la Mỹ, vàng hoặc một rổ tiền tệ. Khác với Bitcoin hay Ethereum có sự biến động mạnh, stablecoin mang đến sự ổn định cần thiết cho việc thanh toán và lưu trữ giá trị trong hệ sinh thái blockchain.

Định nghĩa và nguồn gốc

Khái niệm stablecoin xuất hiện lần đầu vào năm 2012 với Mastercoin, nhưng phải đến năm 2014, Tether (USDT) mới trở thành stablecoin đầu tiên được sử dụng rộng rãi. Ý tưởng cốt lõi là tạo ra một loại tiền điện tử kết hợp ưu điểm của công nghệ blockchain (giao dịch nhanh, minh bạch, không biên giới) với sự ổn định của các đồng tiền truyền thống.

Stablecoin được phân thành ba loại chính: thế chấp bằng tiền pháp định (fiat-collateralized), thế chấp bằng tiền mã hóa (crypto-collateralized) và thuật toán (algorithmic). Loại thế chấp bằng tiền pháp định như USDT, USDC chiếm ưu thế với tỉ lệ 1:1 so với đô la Mỹ. Các stablecoin thế chấp crypto như DAI sử dụng các token khác làm tài sản đảm bảo, trong khi loại thuật toán như TerraUSD (trước khi sụp đổ) dựa vào cơ chế tự động điều chỉnh cung cầu.

Phát triển và tiến hóa

Thị trường stablecoin đã trải qua sự phát triển bùng nổ, từ vài tỉ đô la vào năm 2020 lên hơn 130 tỉ đô la vào cuối năm 2024. Tether (USDT) dẫn đầu với khoảng 70 tỉ đô la vốn hóa, tiếp theo là USD Coin (USDC) và Binance USD (BUSD). Sự phát triển này được thúc đẩy bởi nhu cầu giao dịch crypto ổn định và việc áp dụng trong các ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi).

Năm 2022 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi TerraUSD (UST), một stablecoin thuật toán lớn, sụp đổ, làm mất 60 tỉ đô la giá trị thị trường. Sự kiện này làm thay đổi cách nhìn về stablecoin và thúc đẩy các cơ quan quản lý trên toàn thế giới tăng cường giám sát. Kể từ đó, các stablecoin thế chấp fiat với dự trữ minh bạch trở nên được ưa chuộng hơn.

Ứng dụng và tác động

Stablecoin đã trở thành xương sống của hệ sinh thái DeFi, chiếm hơn 70% khối lượng giao dịch trên các sàn phi tập trung. Chúng được sử dụng trong cho vay, vay mượn, farming thanh khoản và các dịch vụ tài chính khác mà không cần trung gian truyền thống. Tại các quốc gia có lạm phát cao như Argentina, Thổ Nhĩ Kỳ, stablecoin trở thành công cụ bảo toàn tài sản quan trọng.

Về thanh toán quốc tế, stablecoin cung cấp giải pháp chuyển tiền nhanh chóng và chi phí thấp. Một giao dịch USDC có thể hoàn tất trong vài phút với phí dưới 1 đô la, so với 2-5 ngày và phí 5-15 đô la của hệ thống ngân hàng truyền thống. Điều này đặc biệt có ý nghĩa với 1,7 tỉ người không có tài khoản ngân hàng trên toàn cầu.

Tuy nhiên, stablecoin cũng đặt ra những thách thức về quy định và ổn định tài chính. Các ngân hàng trung ương lo ngại về khả năng thay thế đồng nội tệ và rủi ro hệ thống nếu các stablecoin lớn gặp vấn đề. Hiện tại, Liên minh Châu Âu, Mỹ và nhiều quốc gia đang xây dựng khung pháp lý cho lĩnh vực này, đồng thời nghiên cứu phát triển các đồng tiền số ngân hàng trung ương (CBDC) như một phương án thay thế được kiểm soát chặt chẽ hơn.